Sở hữu nguồn vitamin và khoáng chất phong phú, khoai tây mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như kháng viêm, giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch, kích thích tiêu hóa…Dưới đây là những tác dụng của khoai tây và cách dùng thực phẩm này để phát huy được tối đa lợi ích của nó với sức khỏe.
Mục lục
Cây khoai tây – Đặc điểm, phân bổ, phân loại
Đặc điểm của cây
Cây khoai tây tên khoa học là Solanum tuberosum L, thuộc họ cà ( solanaceae). Đây là cây lương thực ngắn ngày được trồng ở nhiều nơi trên thế giới. Cây cho củ có giá trị dinh dưỡng cao, được xếp vào nhóm các thực phẩm bổ sung tinh bột cho cơ thể.
Cây thân mềm có chiều cao khoảng 30 – 80 cm. Củ và chồi phát triển từ phần thân ngầm dưới đất. Một cây có thể cho nhiều củ hình trứng hoặc hình tròn. Củ mọc thành chùm kích thước to nhỏ khác nhau.
Lá khoai tây dạng kép xẻ lông chim. Mỗi lá có khoảng 5 lá chét, 1 lá mọc ở đỉnh giữa và các lá còn lại mọc đối xứng hai bên, đầu lá nhọn. Cây khoai tây cho ra hoa màu tím hoặc trắng . Quả mọng, hình cầu, sắc tím hay xanh nhạt, bên trong có nhiều hạt nhỏ hình thận.
Nguồn gốc – nơi phân bố
Cây khoai tây xuất hiện từ rất lâu đời ở vùng núi Nam Mỹ, Peru và Chile. Cây di thực sang châu Âu vào cuối thế kỷ 16, sau đó được trồng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới để làm lương thực.
Ở Việt Nam, khoai tây chủ yếu được trồng ở những nơi có khí hậu mát mẻ như Đà Lạt, Lâm Đồng hay các tỉnh miền Bắc.
Các loại khoai tây
– Phân theo màu sắc khoai:
- Khoai tây tím
- Khoai tây đen
- Khoai tây vàng nghệ
- Khoai tây đỏ
– Theo chất khoai:
- Khoai tây sáp
- Khoai tây bột
– Theo nguồn gốc xuất xứ
- Khoai tây Đà Lạt
- Khoai tây Trung Quốc
- Khoai tây Solara của Đức
- Khoai tây Sinora, Diamant của Hà Lan
- Khoai tây Atlantic của Úc…
Thành phần dinh dưỡng của củ khoai tây
Củ khoai tây chứa nguồn dinh dưỡng dồi dào. Phân tích 100g củ ghi nhận được các chất với hàm lượng như sau:
- Nước – 75g
- Năng lượng – 77 kcal
- Chất xơ – 2,2g
- Tinh bột – 15, 44g
- Chất đạm – 2g
- Chất béo – 0,1g
- Vitamin nhóm B: B1 – 0,08mg; B2 – 0,03mg; B3 1,05mg; B5 – 0,296; B6 – 0.295
- Vitamin C – 19,7 mg
- Vitamin K – 1,9mg
- Sắt – 0,78mg
- Canxi – 12mg
- Magie – 23mg
- Mangan – 0,153mg
- Kali – 421 mg
- Matri – 6mg
- Kẽm – 0,29mg
- Photpho – 57mg
Tác dụng của khoai tây đối với sức khoẻ
Sở hữu nhiều thành phần dinh dưỡng thiết yếu, khoai tây không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mà còn có tác dụng làm đẹp da. Ngoài ra, loại củ này còn có rất nhiều công dụng hữu ích cho cuộc sống hàng ngày.
1. Giúp tăng cường sinh lý nữ
Khoai tây có chứa một hàm lượng lớn vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe đồng thời giúp nâng cao sức khỏe sinh lý nữ. Bên cạnh đó nguyên tố vi lượng kali chứa trong khoai tây có công dụng điều hòa huyết áp, tốt cho tim mạch cũng như cân bằng điện giải trong cơ thể. Hơn thế nữa đối với phụ nữ tiền mãn kinh việc bổ sung khoai tây vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày là điều hết sức cần thiết giúp cải thiện hiệu quả những triệu chứng tiền mãn kinh như: Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, đau nửa đầu,…
2. Cải thiện hệ miễn dịch
Vitamin C rất cần thiết cho hoạt động của hệ miễn dịch. Khoai tây với hàm lượng vitamin C dồi dào có thể giúp bạn củng cố hàng rào bảo vệ của cơ thể. Thực phẩm này có thể cung cấp đến 45% nhu cầu vitamin C cơ thể cần trong ngày. Nó đặc biệt hữu ích cho người già, trẻ em hay những bệnh nhân đang bị suy giảm hệ miễn dịch.
Thường xuyên ăn khoai tây là giải pháp đơn giản giúp phòng ngừa hữu hiệu một số căn bệnh như cảm lạnh, cảm cúm, nhiễm trùng đường hô hấp…
3. Cải thiện chức năng tiêu hóa
Sở hữu nhiều Carbohydrate, củ khoai tây rất dễ tiêu hóa khi được nấu chín. Ngoài ra, thành phần chất xơ dồi dào có trong khoai tây còn hoạt động như một chất nhuận tràng, giúp kích thích tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và các vấn đề ở đường ruột.
Người bị táo bón mãn tính có thể uống một ly nhỏ nước ép khoai tây trước các bữa ăn từ 20 – 30 phút, kết hợp dùng các món canh rau chế biến từ khoai tây sẽ giúp đi đại tiện dễ dàng hơn.
4. Khoai tây tốt cho thần kinh và não bộ
Đây cũng là một trong những tác dụng của khoai tây với sức khỏe đã được khoa học chứng minh. Thực phẩm này đặc biệt tốt cho thần kinh và não bộ nhờ có khả năng ổn định lượng đường trong máu, đồng thời làm giãn nở mạch máo, đảm bảo quá trình lưu thông máu đến cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho não bộ và hệ thần kinh trung ương hoạt động.
5. Ngăn ngừa trầm cảm, giảm căng thẳng
Vitamin B6 trong khoai tây khi được hấp thu sẽ được cơ thể chuyển hóa thành một loại hợp chất hữu cơ có tác dụng xoa dịu thần kinh, giảm căng thẳng, lo âu, ngăn ngừa nguy cơ bị trầm cảm.
6. Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Chất xơ trong khoai tây ngoài khả năng thúc đẩy tiêu hóa còn giúp làm giảm lượng cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa bệnh xơ vữa động mạch và các vấn đề khác về tim mạch.
Cùng với đó, vitamin C và carotenoid có trong loại củ này sẽ giúp ức chế sự phát triển của các gốc tự do có hại, giúp hệ thống tim mạch luôn khỏe mạnh và hoạt động ổn định.
7. Ăn khoai tây giúp ngăn ngừa ung thư
Củ khoai tây chứa chất chống oxy hóa mạnh, giúp giảm thiểu tác hại của các gốc tự do đến tế bào khỏe mạnh. Nó kết hợp cùng với các thành phần khác có trong củ như vitamin A và quercetin có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ác tính, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư nguy hiểm.
8. Hạ huyết áp
Sự kết hợp giữa các thành phần gồm kali, kukoamine và chất xơ hòa tan đã giúp khoai tây trở thành một trong những thực phẩm tốt nhất cho người bị cao huyết áp. Chúng giúp hạ áp bằng cách kích thích mạch máu giãn nở và ổn định nồng độ glucose trong máu, đảm bảo cho quá trình lưu thông máu diễn ra thông suốt.
9. Phòng ngừa bệnh sỏi thận, bệnh gút
Củ khoai tây chứa rất ít purin nhưng lại giàu vitamin C có khả năng làm giảm axit uric trong máu, qua đó ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gút.
Người có nguy cơ bị sỏi thận cao cũng nên tăng cường bổ sung khoai tây đều đặn trong các bữa ăn để bổ sung sắt và can xi trong cơ thể, chống lại sự hình thành sỏi trong thận.
10. Khoai tây hỗ trợ điều trị loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản
Một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học thuộc trường đại học Manchester – Anh cho thấy, loại củ này chứa nhiều phân tử kháng khuẩn đặc biệt, có khả năng tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
Bên cạnh đó, thành phần tinh bột và chất xơ trong khoai tây khi vào dạ dày sẽ giúp thấm hút bớt axit và dịch tiết trong dạ dày. Qua đó tạo điều kiện để tổn thương mau lành, giảm nguy cơ mắc bệnh trào ngược axit dạ dày thực quản.
11. Giảm phù mặt
Phù mặt là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, điển hình là các vấn đề về gan, thận. Bạn có thể khắc phục triệu chứng này nhanh chóng bằng cách xắt lát khoai tây và đắp lên mặt. Sau khoảng 30 phút sẽ thấy tình trạng được cải thiện đáng kể.
12. Tốt cho bệnh nhân đái tháo đường
Khoai tây có tác dụng gì đối với người bị tiểu đường? Đối với những người mắc căn bệnh này, khoai tây có tác dụng tích cực trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh. Nó hoạt động bằng cách ổn định nồng độ glucose trong máu, giúp bệnh nhân kiểm soát tốt bệnh và giảm thiểu nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm.
13. Củ khoai tây giúp giảm cân an toàn
Khoai tây chứa hàm lượng chất béo rất thấp nhưng lại giàu dưỡng chất. Sử dụng thực phẩm này trong thực đơn ăn kiêng, bạn sẽ cắt giảm được đáng kể lượng chất béo tiêu thụ mà vẫn đảm bảo được nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày của cơ thể.
14. Chữa bỏng
Vết bỏng nếu không được xử lý kịp thời sẽ ăn sâu vào trong và để lại sẹo xấu. Nếu không may bị bỏng, bạn nên nhanh chóng xả vết thương dưới nước lạnh cho đến khi hết cảm giác nóng rát. Sau đó, lấy củ khoai tây đã được rửa sạch xắt lát mỏng đắp lên khu vực bị bỏng để làm dịu tổn thương, chống viêm, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.
Khoai tây có chứa một hàm lượng lớn vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe đồng thời giúp nâng cao sức khỏe sinh lý nữ. Bên cạnh đó nguyên tố vi lượng kali chứa trong khoai tây có công dụng điều hòa huyết áp, tốt cho tim mạch cũng như cân bằng điện giải trong cơ thể. Hơn thế nữa đối với phụ nữ tiền mãn kinh việc bổ sung khoai tây vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày là điều hết sức cần thiết giúp cải thiện hiệu quả những triệu chứng tiền mãn kinh như: Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, đau nửa đầu,…
15. Kháng viêm, giảm đau
Công dụng này có được là nhờ hàm lượng vitamin C phong phú có trong khoai tây. Chất này ngoài tác dụng cải thiện sức đề kháng còn là một phương thuốc kháng viêm, giảm đau tự nhiên, an toàn cho cơ thể. Dân gian thường sử dụng khoai tây tươi đắp ngoài để trị các chứng viêm ngoài da. Khoai tây cũng được đem luộc chín, chườm vào chỗ tổn thương khi còn nóng hoặc làm lạnh trước khi chườm để giảm sưng đau.
Ngoài ra, một số thành phần vitamin và khoáng chất được tìm thấy trong khoai tây như kali, canxi, vitamin nhóm B hay magie cũng có tác dụng tích cực trong việc chống lại sự phát triển của bệnh viêm khớp và các chứng viêm nhiễm ở đường tiêu hóa.
Những lưu ý khi sử dụng khoai tây
- Ngoài ra bạn cần chú ý một số điều như luôn sử dụng khoai tây tươi, không nên dùng khoai tây có mọc mầm. Thân, cành, lá và quả khoai tây đều rất độc do chứa các amin alkaloid độc như arsenic, chaconin và solanin cho nên không được dùng chúng.
- Khoai tây màu xanh lá cũng rất độc hại, bạn nên cẩn thận khi ăn chúng. Khoai tây chuyển sang màu xanh lá sau khi chúng đã tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng. Nếu củ khoai vẫn còn rắn, bạn có thể cắt bỏ phần màu xanh và ăn phần còn lại. Nếu như nó đã mềm hoặc bị teo, tốt nhất là nên vứt nó vào sọt rác.
- Nếu bạn muốn làm nước ép khoai tây với trái cây khác, cần lưu ý lựa chọn cẩn trọng, vì một số trường hợp nước ép khoai tây có thể dẫn đến tiêu chảy. Nếu đang gặp vấn đề về dạ dày, bạn không nên sử dụng nước ép khoai tây nhé.
Qua bài viết này, chúng ta đã biết rõ hơn về các lợi ích của khoai tây rồi. Nhờ vậy, hãy lưu ý bổ sung đủ khoai tây vào chế độ ăn uống để đảm bảo sức khỏe tốt hơn bạn nhé!