Cà rốt là một loại thực phẩm không còn xa lạ gì với chúng ta. Không những vậy nó còn là một trong những loại rau quý có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài ra, cà rốt còn được dùng như một vị thuốc dân gian chữa bệnh hiệu quả và an toàn. Cùng tìm hiểu rõ hơn về công dụng của cà rốt trong bài viết này nhé!
Mục lục
Cà rốt
Cà rốt có tên khoa học là Daucus carota – một loại thực phẩm được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Cà rốt còn có tên gọi khác là củ cải đỏ, thuộc họ Hoa Tán (Apiaceae).
Là cây thân cỏ, sống từ 1-2 năm, có rễ trụ phình to lên thành củ chứa nhiều chất dự trữ, màu sắc, hình dạng và kích thước phụ thuộc vào giống. Lá kép mọc so le, không có lá kèm, bẹ phát triển, phiến lá xẻ lông chim, càng về phía đầu càng hẹp.
Hoa hợp thành tán kép, tán nhỏ mang hoa trắng hồng hay tía, lá bắc xẻ của tổng bao xẻ chim, lá bắc của tiểu bao đơn hay xẻ ba, đế hoa khum lõm. Lá đài nhỏ ba cạnh, cánh tràng, mọc so le. Quả bế, mỗi đôi gồm hai nửa, mỗi nửa dài 2-3mm, hình trứng. Hạt có vỏ gỗ và lớp lông cứng che phủ.
Theo thống kê, trên thế giới hiện đang có tất cả hơn 20 giống cà rốt có thể ăn được. Tùy theo màu sắc của cà rốt mà thực phẩm này được chia thành các loại như:
- Cà rốt tím
- Cà rốt da cam
- Cà rốt trắng
- Cà rốt màu vàng
Trong đó, giống cà rốt tím và trắng là những loại xuất hiện đầu tiên. Cà rốt màu vàng và da cam là do bị đột biến gen phát triển thành.
Phân bố
Theo ghi chép trong các tài liệu lịch sử thì vào khoảng năm 900 trước Công nguyên, cây cà rốt đã được người Afghanistan trồng đầu tiên. Sau đó nó dần được biết đến và di thực sang các nước Trung Đông, Bắc Phi. Mãi cho đến năm 1300, cà rốt mới được trồng ở các nước trong khu vực châu Âu, Châu Á và trở thành thực phẩm được mọi người ưa chuộng.
Cà rốt được nhập trồng ở nước ta vào cuối thế kỷ 19, các tỉnh vùng núi cao phía Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang hay vùng núi cao ở Lâm Đồng, Đà Lạt, do ảnh hưởng của độ cao nên khí hậu thích hợp để trồng cà rốt quanh năm.
Thành phần hóa học của cà rốt
Theo nghiên cứu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), cứ trong 128g cà rốt có thể tìm thấy các chất dinh dưỡng với hàm lượng như sau:
| STT | Vi chất dinh dưỡng | Hàm lượng |
| 1 | Calo | 52 kcal |
| 2 | Carbohydrate | 12,26 g |
| 3 | Đường | 3 g |
| 4 | Protein | 1,19 g |
| 5 | Chất béo | 0,31 g |
| 6 | Chất xơ | 3,6 g |
| 7 | Vitamin A | 1069 mcg |
| 8 | Vitamin C | 7,6 g |
| 9 | Canxi | 42 mg |
| 10 | Sắt | 0,38 mg |
| 11 | Magie | 15 mg |
| 12 | Phốt pho | 45 mg |
| 13 | Kali | 410 mg |
| 14 | Natri | 88mg |
| 15 | Kẽm | 0,31 mg |
| 16 | Axit folic | 24 mcg |
| 17 | Vitamin K | 16,9 mcg |
Các công dụng của cà rốt
Giúp ngăn ngừa ung thư
Cà rốt chứa nhiều hợp chất phytochemical, trong đó chủ yếu bao gồm beta-carotene và các carotenoids. Chúng đã được chứng minh về khả năng chống ung thư tự nhiên bằng cách thúc đẩy khả năng miễn dịch và kích hoạt một số protein ức chế tế bào ung thư. Các nghiên cứu cũng cho thấy uống nước ép từ cà rốt thường xuyên có thể chống lại bệnh bạch cầu và giảm thiểu nguy cơ bị ung thư miệng.
Tăng cường sức khỏe mắt – Công dụng nổi bật của cà rốt
Vitamin A rất cần thiết cho thị lực và cà rốt chính là nguồn cung cấp vitamin A vô cùng dồi dào cho bạn. Nếu đang gặp các vấn đề như cận thị, rối loạn thị giác, thoái hóa võng mạc… thì bạn nên bổ sung cà rốt đều đặn trong thực đơn để cải thiện sức khỏe cho đôi mắt.
Ổn định huyết áp
Một nghiên cứu gần đây cho thấy, sử dụng nước ép cà rốt giúp giảm 5% huyết áp tâm thu. Tác dụng tuyệt vời này của cà rốt có được là nhờ nguồn chất dinh dưỡng phong phú có trong thực phẩm này, bao gồm chất xơ, kali, nitrat và vitamin C.
Tác dụng của cà rốt với mái tóc
Cà rốt là nguồn cung cấp vitamin A và C, carotenoids, kali và các chất chống oxy hóa khác. Tất cả đều góp phần vào sức khỏe của tóc. Chúng kích thích tóc mọc nhanh hơn, chắc khỏe và dày mượt hơn, đồng thời cải thiện các vấn đề như rụng tóc, hói đầu.
Giúp da sáng khỏe hơn
Cà rốt chứa nhiều carotenoids. Nghiên cứu cho thấy rằng trái cây và rau quả giàu các hợp chất này có thể cải thiện làn da và diện mạo tổng thể của một người, giúp da sáng khỏe hơn. Mặc dù vậy, hãy chú ý – việc ăn quá nhiều cà rốt có thể khiến bạn bị dư thừa carotenosis và dẫn đến tình trạng vàng da.
Tăng cường khả năng miễn dịch
Vitamin A trong cà rốt điều chỉnh hoạt động của hệ thống miễn dịch và ngăn ngừa nhiễm trùng. Ngoài ra, thực phẩm này cũng chứa vitamin C – một chất có tác dụng tích cực trong việc tăng sức đề kháng và cải thiện khả năng miễn dịch, giúp cơ thể chống đỡ tốt hơn với bệnh tật.
Tốt cho răng và nướu
Đây là công dụng của cà rốt trong việc chăm sóc sức khỏe răng miệng được nhiều người biết đến. Đặc tính giòn và thô của cà rốt giúp làm sạch mảng bám trên răng và mang lại cho bạn hơi thở thơm tho hơn.
Ngoài ra, thực phẩm này còn giúp làm tăng tiết nước bọt, có thể trung hòa axit citric và axit malic trong miệng gây hại đến răng và nướu.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Các nghiên cứu cho thấy nồng độ vitamin A trong máu cao có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp. Cà rốt sở hữu nhiều chất dinh dưỡng này nên có thể trở thành một sự lựa chọn lý tưởng trong thực đơn của bệnh nhân bị tiểu đường.
Giảm cân, giữ dáng
Trong cà rốt tươi chứa 88% nước, còn lại là chất xơ và các chất dinh dưỡng khác, trong đó chỉ có khoảng 25 caro. Chính vì vậy, bổ sung cà rốt chính là một cách thông minh để bạn lấp đầy bao tử, giảm cảm giác thèm ăn mà không phải lo ngại việc tích lũy quá nhiều calo khiến cân nặng tăng lên.
Ngoài ra, chất xơ pectin trong cà rốt còn thúc đẩy tiêu hóa, tăng cường khả năng chuyển hóa chất béo, duy trì cân nặng khỏe mạnh và vóc dáng lý tưởng cho bạn.
Cà rốt giảm cholesterol trong máu, cải thiện sức khỏe tim mạch
Tiêu thụ cà rốt làm giảm sự hấp thụ cholesterol trong máu nhờ hàm lượng chất xơ dồi dào. Cùng với đó, thành phần chất chống oxy hóa có trong thực phẩm này còn giảm thiểu những tác hại của gốc tự do tới thành mạch, ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch.
Làm xương chắc khỏe hơn
Mới đây, các nhà khoa học thuộc trường đại học đại học Texas – Mỹ đã phát hiện ra rằng, ăn cà rốt với liều lượng hợp lý có thể giúp thúc đẩy hiệu suất làm việc của các gene làm nhiệm vụ vận chuyển canxi cung cấp đến các màng tế bào. Điều này sẽ giúp xương chắc khỏe, cứng cáp hơn và đặc biệt có lợi cho người bị loãng xương.
Thải độc, bảo vệ tế bào gan
Cà rốt chứa glutathione, một siêu phân tử giúp giải độc, làm sạch gan. Cùng với đó, loại rau này còn có nhiều flavonoid thực vật và beta-carotene. Cả hai đều kích thích và hỗ trợ chức năng gan tổng thể của bạn. Vitamin A trong cà rốt cũng chống lại các bệnh về gan.
Công dụng của cà rốt trong một số bài thuốc dân gian
Chữa giun sán
Lấy 12-18g bột cà rốt nấu thành súp dùng trong ngày.
Công dụng của cà rốt trong việc chữa ho gà
Lấy 200g củ cà rốt, 12 quả đại táo, sắc với 1,5 lít nước cho đến khi còn 500ml, hòa thêm chút đường phèn cho dễ uống. Mỗi ngày uống 3 lần, uống liên tục trong vòng 10 ngày.
Trị ho han
Lấy củ cà rốt rửa sạch, ăn sống, nhai nuốt dần, ăn nhiều lần trong ngày.
Chữa ỉa chảy ở trẻ
Dùng 50g bột cà rốt khô hoặc 500g cà rốt tươi nấu với 1 lít nước thành súp. Những ngày đầu mới bị thì ăn từ 100-150ml trên 1kg cân nặng của cơ thể, ăn trong 6 bữa. Những ngày sau cho ăn kèm với sữa mẹ, lượng súp cà rốt giảm dần.
Phòng chống bệnh huyết áp cao
Lấy 150g cà rốt, rửa sạch, cạo vỏ, thái miếng rồi dùng mấy ép lấy nước, cho mật ong và thêm nước vừa đủ, quấy đều rồi uống.
Tiểu đường, táo bón
Lấy 250g cà rốt cạo vỏ, thái miếng và 250g dâu tây bỏ cuống, dùng máy ép lấy nước, thêm 5ml nước cốt chanh cà 2-3 miếng đường phèn, quấy đều, rồi chia uống vài lần trong ngày.
Chữa bệnh sởi ở trẻ
Dùng 150-200g củ cà rốt và 150g củ mã thầy, 100g rau mùi, sắc lấy nước uống trong ngày (áp dụng vào thời kì cuối của bệnh, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc).
Trị sau khi ốm uể oải kém ăn, cơ thể suy yếu
Lấy 30g cà rốt khô, thái mỏng, tẩm mật sao, 24g hoài sơn(sao), 24g cây vú bò, thái mỏng, phơi khô, tẩm mật sao. 12g mạch môn, 12g ngưu tấc, 12g nam truật. Tất cả đem sắc lấy nước uống trong ngày.
Chữa ho có đờm
Lấy 500g cà rốt rửa sach, gọt vỏ, thái nhỏ và cho vào nồi đun sôi cho đến khi mềm. Nghiền cà rốt và thêm 3-4 thìa café mật ong vào hỗn hợp có cả nước, trộn đều. Mỗi ngày uống 3-4 thìa.
Lưu ý khi ăn cà rốt
Công dụng của cà rốt là rất tốt nhưng nếu lạm dụng cà rốt quá nhiều sẽ gây nên những tác hại đối với sức khỏe như:
- Mắc bệnh vàng da: Hoạt chất Carotene tạo nên màu vàng cam cho cà rốt. Nếu cơ thể nạp quá nhiều chất caroten này sẽ khiến da bị biến đổi thành màu vàng do gan bị nhiễm độc.
- Rối loạn kinh nguyệt: Nếu phụ nữ uống hơn 0,5 lít nước ép cà rốt hoặc hơn 300g cà rốt trên một ngày sẽ gây ra hiện tượng rối loạn kinh nguyệt thậm chí là vô kinh.
- Gây táo bón: Chất xơ chứa trong cà rốt là ở dạng không hòa tan, nếu ăn cà rốt quá nhiều mà uống không đủ nước sẽ làm chúng bị tắc nghẽn tại ruột, không tiêu hóa và gây nên táo bón.
- Bị ngộ độc Natri: Trong cà rố có chất hemoglobin khi gặp natri trong cơ thể sẽ biến thành chất methemolobin khiến cơ thể bị ngộ độc. Trong trường hợp không phát hiện sớm và xử lý kịp thời còn có thể ảnh hưởng đến tính mạng sống.
Hãy bổ sung cà rốt một cách phù hợp trong chế độ ăn cũng như tận dụng công dụng của cà rốt một cách hợp lí nhất để chữa bệnh nhé.